bouwwerkinformatiemodel

Eigenschappen

Voorkeurslabel	bouwwerkinformatiemodel
Afkorting	BIM
Definitie	Digitale beschrijving van een (bestaand of in de toekomst mogelijk bestaand) concreet aanwijsbaar bouwwerk in de gebouwde omgeving relevant voor de hele levenscyclus en toeleverketen van dat bouwwerk.
Synoniem	BIM, bouwwerkinformatiemodellen
Toelichting op definitie	(bron: Leidraad voor Systems Engineering (SE) in de GWW sector. / ABDL Digitale representatie van de functionele en technische karakteristieken van een bouwwerk, dat uitganspunt is voor en ondersteunend aan activiteiten en besluitvorming in alle fasen van de levenscyclus van het bouwwerk. (bron: Nationaal Model BIM Uitvoeringsplan) Een bouwwerkinformatiemodel, in het Engels building information model, beter bekend bij de afkorting BIM, is een digitaal model van een bestaande en/of geplande constructie, opgebouwd uit objecten waaraan informatie is gekoppeld. Zo kan naast de geometrie en positie van bijvoorbeeld een wand in een dergelijk model ook informatie worden toegevoegd zoals het te gebruiken bouwmateriaal (metselwerk of gewapend beton), kosten, de afmetingen van een sparing ten behoeve van een raamkozijn en het verloop van leidingwerk. De objectgeoriënteerde informatie kan gekoppeld worden aan meerdere zaken zoals fasering, functies, benodigde constructieve sterkte, specifieke aansluiting op omringende objecten, enzovoort. De afdelingen binnen ingenieursbureaus die gespecialiseerd waren in het bouwen van schaalmodellen zijn in de loop van tijd verdwenen; de behoefte om het signaleren van fouten en het nemen van cruciale beslissingen zo veel mogelijk naar de eerste fasen van een project te halen is blijven bestaan. Faalkosten - kosten door verkeerde beslissingen of bouwfouten - maken 5 tot 13% uit van de omzet van de bouwsector. Om dit te reduceren is een zo compleet mogelijk in- en overzicht van de te bouwen constructie nodig. Een bouwwerkinformatiemodel kan hierbij behulpzaam zijn. In verband met de introductie van prestatieovereenkomsten en de UAV-GC wordt het steeds belangrijker om niet alleen het gebouw te ontwerpen en maken, maar ook het beheer en onderhoud voor een periode van tien of twintig jaar mee te nemen in het ontwerp, de materialisatie en de bouw. Informatie in model De objecten, waarmee het 3D-model is opgebouwd, zijn "intelligent", in de zin dat deze rekening houden met andere objecten. Zo worden wanden, die haaks op elkaar staan, direct op elkaar uitgelijnd en zonder dat deze door bovenliggende vloerplaten heen steken. Wanneer kolommen aan de positie van het stramien gekoppeld zijn dan kunnen deze samen met betreffende stramien-lijn(en) verplaatst worden in één moeite door. Zelfs de maatvoering en de weergave van oppervlakte in 2D-tekeningen binnen deze modellen zijn gekoppeld (dynamisch) en afhankelijk van de vaardigheid van betrokken modelleur(s) kan dit ook het geval zijn voor de detaillering. Bij traditioneel ontwerpen in 2D, met name met het tekenprogramma AutoCAD, dient een (late) wijziging in de constructie in iedere doorsnede en plattegrond afzonderlijk verwerkt te worden. Vergeleken met een goed opgezette BIM-model is zoiets arbeidsintensief en ook gevoeliger voor fouten. Het komt voor dat pas in het werk vastgesteld wordt dat leidingen dwars door een balk zijn getekend en daardoor niet uit te voeren zijn zonder een (ad-hoc)oplossing. Dit soort bouwfouten wordt steeds vaker voorkomen door het 3D-model van leidingwerk en/of bouwkundige aspecten samen te voegen met die van de constructie en zowel "handmatig" als softwarematig op clashes te controleren: objecten die elkaar kruisen en in een aantal gevallen ook de benodigde ruimte voor een specifiek object. Denk daarbij aan een kolom die in de weg zit wanneer een deur geopend wordt. Binnen BIM-modellen kunnen ook virtuele camera's neergezet worden, om via renderen fotorealistische afbeeldingen te verkrijgen, om hierop esthetische beslissingen te baseren en het ontwerp zo nodig bij te sturen. Een studie naar invallende licht is eveneens mogelijk, zo kan het verloop van lichtinval van zonsopgang tot zonsondergang gesimuleerd worden in 3ds Max en hierop de positie, afmetingen van de kozijnen en zelfs de noord-zuid oriëntatie van gehele gebouw gewijzigd worden om de gewenste resultaten (vooraf) te bereiken. Door de structuur van de software kan bij een BIM ook calculatie- en rekensoftware worden gekoppeld aan het model, in sommige gevallen bij rekensoftware zelfs via een round-trip. Ook is het mogelijk om een factor tijd en kosten mee te nemen (vierde dimensie respectievelijk vijfde dimensie). Hierdoor wordt het mogelijk om de opbouw en de kosten van een constructie zoals een gebouw of brug te visualiseren en te analyseren. Een deel van de software heeft een spreadsheet die een-op-een gekoppeld is aan het model, waardoor de wijzigingen direct verwerkt worden in een uittrekstaat. Revisie Om in te spelen op veranderde marktomstandigheden brengen opdrachtgevers soms in een laat stadium van ontwerpproces een fundamentele wijziging aan. Bij traditioneel ontwerpen brengt dit soort wijzigingen veel werk mee, doordat de consequenties vaak een nieuwe revisie van veel tekeningen en documenten noodzakelijk maken. Software zoals ARCHICAD en Revit en vectorworks probeert om daarin te voorzien met een specifieke filosofie om alle objecten een koppeling mee te geven, waardoor iedere aanpassing van het model direct zichtbaar wordt in de tekeningen. Mits het model niet op "traditionele wijze" is uitgewerkt in de tekeningen. Uitwisseling Uitwisseling van informatie tussen verschillende softwarepakketten wordt idealiter door middel van een universele taal gedaan, een uitwisselingsstandaard. Het meest gebruikte formaat voor uitwisseling van het traditionele 2D-tekenwerk is het dxf-formaat. Industry Foundation Classes (IFC) wordt gebruikt om modellen tussen concurrerende softwarepakketten uit te wisselen. Voor het BIM worden een drietal uitwisselingsstandaarden ontwikkeld: Industry Foundation Classes (IFC; ISO16739) (objectgerelateerde informatie) International Framework for Dictionaries (IFD; ISO 12006-3) (productgerelateerde informatie) Information Delivery Manual (IDM) (proces gerelateerde informatie) De ontwikkeling van deze uitwisselingsstandaarden wordt in de Benelux gestuurd door het buildingSMART Benelux chapter en maakt deel uit van de internationale organisatie van buildingSMART die wereldwijd deze ontwikkeling stuurt. De doelstelling van de vereniging is het bevorderen van de toepassing van open BIM-standaarden als middel voor interoperabiliteit en integratie van het bouwproces. De methodiek BIM is eind 20e, begin 21e eeuw gaandeweg steeds vaker toegepast in bouwkunde, waarbij andere disciplines zoals de civiele techniek, HVAC (de installatietechniek) en elektrotechniek deze ontwikkeling ook zijn gaan volgen. De afkorting B in BIM wordt door betrokken partijen op verschillende manieren geïnterpreteerd: dat kan zijn als "bouwen", "bouwwerk" en/of beiden. BIM in Nederland De Rijksgebouwendienst (later hernoemd naar het Rijksvastgoedbedrijf) stelde in 2011 BIM verplicht bij zogeheten geïntegreerde contracten. De Bouw informatie Raad (BIR) wil initiatieven voor de ontwikkeling en implementatie van BIM aanjagen, stroomlijnen en verbinden en kennisoverdracht over BIM – en de aansluiting van BIM in regulier onderwijs – bevorderen Diverse Nederlandse organisaties, waaronder 'BIM Onderwijs' (BIMregister), bieden één of meerdaagse opleidingen aan voor de functies BIM-regisseur, BIM-coördinator en BIM-manager. BIMregister heeft weliswaar een soortgelijke functie als de Bouw Informatie Raad om initiatieven voor de implementatie van BIM aan te jagen, stroomlijnen, verbinden en kennis over te dragen. Met een grote focus richting het onderwijs. Het merendeel van de mbo, hbo en wo-instellingen in Nederland vormen dan ook de organisatie. In samenwerking met overheidsinstanties als Rijkswaterstaat, Ministerie van Binnenlandse Zaken en een groot aantal bedrijven. (bron: Wikipedia)
Exacte overeenkomst	http://www.rws.nl/abdl#DEF-0621, https://nl.wikipedia.org/wiki/Bouwwerkinformatiemodel
Video van	,
Status	Concept

Relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunten
bouwwerkinformatiemodel	Breder	informatiemodel (Begrip)
bouwwerkinformatiemodel	Bron van	Wikipedia begrippen (Informatiebron) ABDL begrippen (Informatiebron)
bouwwerkinformatiemodel	Gerelateerd	bouwwerk (Begrip) constructie (Begrip)

Afgeleide relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunt
NLCS (Begrip)	Deel van	bouwwerkinformatiemodel

Digitale beschrijving van een (bestaand of in de toekomst mogelijk bestaand) concreet aanwijsbaar bouwwerk in de gebouwde omgeving relevant voor de hele levenscyclus en toeleverketen van dat bouwwerk.

Een afkorting is, in schriftelijk taalgebruik, iedere verkorte schrijfwijze voor een woord, woordgroep, naam of andere aanduiding.

Digitale beschrijving van een (bestaand of in de toekomst mogelijk bestaand) concreet aanwijsbaar bouwwerk in de gebouwde omgeving relevant voor de hele levenscyclus en toeleverketen van dat bouwwerk.

Beschrijving van de generieke kenmerken waarover een object dient te beschikken om te worden geclassificeerd als instantie van een specifiek objecttype.

Korte inhoudelijke toelichting.

Constructie van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal, die op de plaats van bestemming hetzij direct of indirect met de grond verbonden is, hetzij direct of indirect steun vindt in of op de grond, bedoeld om ter plaatse te functioneren, met inbegrip van de daarvan deel uitmakende bouwwerkgebonden installaties.

De mate waarin de data relevant zijn voor de gebruikscontext of daartoe beperkt kunnen worden.

Alle stadia van een organisme vanaf de bevruchting van de eicel tot de bevruchting van de eicel in de volgende generatie.

Digitale beschrijving van een (bestaand of in de toekomst mogelijk bestaand) concreet aanwijsbaar bouwwerk in de gebouwde omgeving relevant voor de hele levenscyclus en toeleverketen van dat bouwwerk.

Beschrijving van de generieke kenmerken waarover een object dient te beschikken om te worden geclassificeerd als instantie van een specifiek objecttype.

Grondwater dat op natuurlijke wijze uit het aardoppervlak tevoorschijn komt.

Het systeem dat de in te winnen grootheden levert.

Een bron is de plaats of organisatie waar bepaalde informatie is ontstaan en/of beschikbaar wordt gesteld, of de documenten waarin die informatie is vervat.

Punt van waaruit grondwater wordt onttrokken.

Oorsprong van een emissie.

Geconcentreerde uitstroming van kwelwater.

Engineering of ingenieurswezen heeft als doel technische onderdelen, constructies en/of systemen, zoals die van een machine, hun functie te laten vervullen.

Een activiteit is een handeling of gebeurtenis uitgevoerd door een natuurverschijnsel of organisme(n).

De gesteldheid van materie.

Aantal samenhangende stappen in een werkproces waarover tussen de bestuurslagen afspraken worden gemaakt.

Voorstelling in willekeurige vorm van een object, proces of systeem.

Een abstractie representatie van zaken.

Voorstelling in willekeurige vorm van een object, proces of systeem.

Een abstractie representatie van zaken.

Een afkorting is, in schriftelijk taalgebruik, iedere verkorte schrijfwijze voor een woord, woordgroep, naam of andere aanduiding.

Wat door construeren ontstaan is.

Een object is een materieel (tastbaar) iets, veelal bestaand uit vaste, levenloze materie.

Gegevens waaraan vanuit een bepaalde context betekenis wordt toegekend.

Geometrie is de ligging van punten en objecten en hun onderlinge relaties.

Bouwmateriaal, bestaande uit een zeer hard mengsel van kalk of cement met zand, grind of steenstukken en water.

Kosten zijn de financiële lasten die worden gemaakt om de doelen te bereiken.

Voor menselijke beheersing vatbaar stoffelijk object.

De bestemming en daarmee het gewenste gebruik, met het oog op de daarbij betrokken belangen.

Het geheel van overdrachtspunt, leiding en inlaat voor de aanvoer van afvalwater.

Een plaats in de organisatie waar een medewerker werkt.

Uit delen samenstellen.

Tijd in klassieke zin is het verschijnsel dat van een gebeurtenis gezegd kan worden dat deze na of voor een andere gebeurtenis plaatsvindt. Een gebeurtenis vindt plaats op een tijdstip of moment.

Verlangen naar hetgeen je mist.

Het constateren van iets, en er vervolgens op attenderen door het geven van een signaal meestal ter waarschuwing over gevaar, onraad, bijzondere omstandigheden of gebeurtenissen.

Het verschil tussen een gemeten/benaderde waarde en de echte waarde.

Selectie van een voorstelbare werkelijkheid (voorkeursvariant) uit een aantal mogelijke werkelijkheden (varianten) op basis van een verzameling van criteria.

Een bundeling van bij elkaar behorende onderzoeksactiviteiten en middelen (personeel, financieel, materieel) in de tijd uitgezet voor de uitvoering van een onderzoek.

Uit delen samenstellen.

De mate waarin data gerelateerd aanwezig zijn in een specifieke gebruikscontext.

Bouwwerk, dat een voor mensen toegankelijke overdekte geheel of gedeeltelijk met wanden omsloten ruimte vormt.

Een zo volledig mogelijk omschreven bouwplan.

Project waarbij modelstudies gebruikt worden voor ontwerpdoeleinden.

Een maar is een (voornamelijk) Groningse naam voor een waterloop. Maren zijn meestal smalle, ondiepe, onregelmatige, soms ook niet-natuurlijke stroompjes (slootjes) die al eeuwenlang door het landschap stromen.

Werksoort waarbij het er om gaat de bestaande functionaliteit van het hoofdwegennetwerk en het functioneren van de watersystemen in kwalitatieve en kwantitatieve zin in stand te houden en de handhaving van wet- en regelgeving voor de instandhouding daarvan (klassieke waterstaatswetgeving).

Bepaalde tijdsduur.

Een zo volledig mogelijk omschreven bouwplan.

Project waarbij modelstudies gebruikt worden voor ontwerpdoeleinden.

Gegevens waaraan vanuit een bepaalde context betekenis wordt toegekend.

Een lijn is een denkbeeldige streep op de aardoppervlakte.

Een view is een logische weergave van een andere tabel of een combinatie van tabellen.

Presentatie van een informatieobject in een vorm geschikt voor menselijke interpretatie.

De oppervlakte van een vlakke meetkundige figuur, of algemener van een tweedimensionaal meetkundig object, is een maat voor de grootte ervan. Afmetingen van een tweedimensionaal gebied.

Een vastlegging van een toestand van een (deel van een) watersysteem.

Voorstelling in willekeurige vorm van een object, proces of systeem.

Specialist die zich bezig houdt met de technische modelleeractiviteiten.

AutoCAD is een CAD-programma om technische tekeningen mee te maken en wordt door het Amerikaanse bedrijf Autodesk ontwikkeld.

Anders maken, anders worden, overgaan op iets anders.

De diameter van een cirkel, cilinder of bol is de lengte van de rechte lijn die kan worden getrokken tussen twee punten op de bol of de cirkel en door het middelpunt hiervan.

De doorsnede van twee geometrische figuren is de verzameling punten die ze gemeen hebben. De wiskunde behandelt de doorsnede in brede theoretische zin. In praktische zin wordt een doorsnede van een driedimensionaal voorwerp gedefinieerd als de figuur die ontstaat door het voorwerp met een plat vlak te doorsnijden.

Zaak of vermogensrecht

Juist, zoals het behoort, zoals verwacht wordt.

De uitvoering van een aantal samenhangende werkzaamheden (in of aan een watersysteem) met vooraf omschreven doel en qua tijd en kosten afgebakend.

Een geheel van geleiders welke voorzien zijn van één ommanteling en bestemd is voor transport van materie.

Toestand waarin een opgeloste stof homogeen gemengd is met een vloeibaar oplosmiddel.

Een groep voorwerpen die een bepaald aantal kenmerken gemeenschappelijk heeft en zich daarin onderscheidt van overeenkomstige groepen. Verzameling mensen of dingen met dezelfde eigenschappen.

Geheel van individuen die in alle enigszins belangrijk geachte kenmerken met elkaar en met hun nakomelingen overeenkomen.

Geheel van individuen die in alle enigszins belangrijk geachte kenmerken met elkaar en met hun nakomelingen overeenkomen.

Door computer te interpreteren aspect.

Een bepaalde hoeveelheid als resultaat van een telling.

Het begrip ruimte kan worden beschouwd als het meest centrale begrip van de sociale geografie als wetenschap.

Een object is een materieel (tastbaar) iets, veelal bestaand uit vaste, levenloze materie.

Weg met inbegrip van de daarin gelegen kunstwerken en wat verder naar zijn aard daartoe behoort.

Beweegbaar constructiedeel voor het voorzien in, en het blokkeren van een doorgang.

Een camera is in ruime zin een apparaat dat een invallend lichtsignaal omzet naar een chemische blauwdruk of een elektronisch signaal. Een camera is een apparaat om beelden mee te registreren.

Document dat een tweedimensionale representatie van een object, persoon of situatie is. Toelichting: Een voor de hand liggend voorbeeld is een foto van een persoon. Er zijn evenwel diverse andere soorten van tweedimensionale representaties van objecten.

Een illustratie is een (meestal) visuele toelichting bij een verhaal, een beschrijving of een bewering.

Een aanwijzing ter verkenning en ondersteuning van de navigatie.

Licht is elektromagnetische straling in het frequentiebereik dat waarneembaar is met het menselijk oog. Het niet zichtbare infrarood, met een iets lagere frequentie, en ultraviolet, met een iets hogere frequentie, worden soms foutief als infrarood licht en ultraviolet licht aangeduid.

Anders maken, anders worden, overgaan op iets anders.

Verzameling waarden, die tijdens een inwinning aan objecten gemeten of zijn berekend.

Software of programmatuur is een geheel van computerprogramma's met bijbehorende data, die bewerkingen en taken uitvoeren.

In het gewone spraakgebruik verstaan we onder de dimensies (van het Latijn: afmeting) van een voorwerp de parameters waarmee zijn vorm en afmetingen worden vastgelegd.

Civielkundige constructie die doorgang verschaft voor voetgangers, dieren, voertuigen en diensten boven obstakels of tussen twee punten op een hoogte boven de grond.

Analyse is het ontleden van een bepaald (denk)object tot de constituerende elementen. De ontleding in bestanddelen ter nadere beschouwing.

Beschrijving van een in een bepaald deel van de zuiveringsinstallatie/kunstwerk gebruikt onderdeel.

Locatie waar de overdracht plaatsvindt van het water uit de riolering aan de beheerder van de afvalwaterzuiveringinrichting.

Anders maken, anders worden, overgaan op iets anders.

Organisatorische eenheid die opdracht geeft voor het uitvoeren van activiteiten dan wel het leveren van producten of diensten.

Een bundeling van verschillende vormen van content die als geheel bewerkt kan worden en in bestandsvorm wordt opgeslagen.

Software of programmatuur is een geheel van computerprogramma's met bijbehorende data, die bewerkingen en taken uitvoeren.

een genetisch bepaalde karakteristiek die de mogelijkheid van een organisme om met zijn omgeving om te gaan verbeterd.

Taal is een middel tot communicatie waarmee met een woordenschat en grammaticaregels een boodschap kan worden overgebracht. Deze boodschap kan gesproken zijn of via tekens (geschreven taal en gebarentaal).

De Internationale Organisatie voor Standaardisatie (ISO) is een internationale organisatie die normen vaststelt. De organisatie is een samenwerkingsverband van nationale standaardisatieorganisaties in 163 landen.

Een set van samenhangende activiteiten om een bepaald doel te bereiken met een duidelijk resultaat.

Iets dat gebeurt in de wereld of binnen de organisatie dat vraagt om verandering.

Organisatorische eenheid voor de uitoefening van een bepaalde functie die niet aan het bestaan en de belangen van een individueel persoon is gebonden en een afgescheiden vermogen met eigen aansprakelijkheid bezit en een eigen bestaan leidt.

Doelgerichte samenbundeling van kennis, vaardigheden en kracht tussen personen die primair middelen en activiteiten aanwendt om te voorzien in de behoefte aan producten en/of diensten in haar omgeving.

Een toestand of conditie van de organisatie die tot stand moet worden gebracht of behouden.

Een applicatiecomponent dat gericht is op het ondersteunen van eindgebruikers.

Een norm of standaard is een document met erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode.

Producten, systemen of organisaties zijn interoperabel als ze zonder beperkingen samen kunnen werken. De term wordt vaak gebruikt in de IT, bij de spoorwegen, de medische sector en bij overheidsorganisaties bij onderlinge samenwerking en bij samenwerking met het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en burgers.

Vaste, weldoordachte werkwijze om een bepaald doel te bereiken (werkwijze, systeem).

Civiele techniek is de toegepaste wetenschap die zich bezighoudt met het ontwerpen, realiseren en onderhouden van objecten die vastzitten in de grond.

Een byte (symbool: B) is een binaire eenheid van informatie, voor te stellen als een woord van een aaneengesloten rij van bits. De de facto standaard is dat een byte uit 8 bits bestaat.

Een afspraak tot het leveren van producten en diensten tegen een overeengekomen prijs en binnen een overeengekomen periode.

Lijn waarvan de richting in ieder punt de richting van de gemiddelde (-)snelheid aangeeft die op een gegeven tijdstip bestaat.

Organisatorische eenheid voor de uitoefening van een bepaalde functie die niet aan het bestaan en de belangen van een individueel persoon is gebonden en een afgescheiden vermogen met eigen aansprakelijkheid bezit en een eigen bestaan leidt.

Doelgerichte samenbundeling van kennis, vaardigheden en kracht tussen personen die primair middelen en activiteiten aanwendt om te voorzien in de behoefte aan producten en/of diensten in haar omgeving.

De bestemming en daarmee het gewenste gebruik, met het oog op de daarbij betrokken belangen.

In de wiskunde drukt een functie een afhankelijkheid uit van één element van een ander. Meestal wordt het begrip gebruikt in de traditionele context waarin deze elementen getallen zijn.

Kennis is dat wat geweten en toegepast wordt door een individu, groep individuen of een (ander) onderdeel van de maatschappij. Kennis omvat informatie, beschrijvingen hiervan of vaardigheden die door ervaring of opleiding zijn verkregen.

Richting is de informatie over de relatieve ligging van een plaats ten opzichte van een andere, zonder de afstand te specificeren.

In het algemeen is een vorm hoe een voorwerp zintuiglijk (tast, zicht, enzovoorts) op de mens overkomt, bijvoorbeeld cirkel, vierkant, rechthoek, ovaal, driehoek.

Agentschap ressorterend onder het ministerie van Verkeer en Waterstaat, belast met de zorg voor (water)wegen, dijken, bruggen, Deltaplan enzovoort.

Het bedrijfsmatig vervaardigen en/of bewerken, opslaan, installeren en of herstellen van goederen en of het leveren van diensten.

Wikipedia is een online encyclopedie die ernaar streeft inhoud te bieden die vrij herbruikbaar, objectief en verifieerbaar is.

Obligatoire verbintenisscheppende, meerzijdige rechtshandeling in de vorm van een wilsovereenkomst tussen twee of meer partijen gericht op het in het leven roepen van verbintenissen.

Mentale representatie van een soort ding.

De typering van het structurele verband tussen een object van een objecttype en een (ander) object van een ander (of hetzelfde) objecttype.

Een begrip is een entiteit waarmee een bepaalde klasse, een idee of een relatie als object aangeduid kan worden.

Grondwater dat op natuurlijke wijze uit het aardoppervlak tevoorschijn komt.

Het systeem dat de in te winnen grootheden levert.

Een bron is de plaats of organisatie waar bepaalde informatie is ontstaan en/of beschikbaar wordt gesteld, of de documenten waarin die informatie is vervat.

Punt van waaruit grondwater wordt onttrokken.

Oorsprong van een emissie.

In de wiskunde is de afgeleide of het differentiaalquotiënt een maat voor verandering van een functie ten opzichte van verandering van zijn variabelen. Voor een functie in één variabele is de afgeleide de limiet van de verhouding tussen de verandering in de functiewaarde en de verandering in de variabele die daaraan ten grondslag ligt.

De typering van het structurele verband tussen een object van een objecttype en een (ander) object van een ander (of hetzelfde) objecttype.

Een natuurlijk dan wel niet-natuurlijk persoon waarvan de waterbeheerder gegevens bewaart.