uitloging

Eigenschappen

Voorkeurslabel	uitloging
Definitie	De hoeveelheid van een stof in een bouwmateriaal of grondstof die oplosbaar is en in het milieu terecht kan komen.
Synoniem	uitlogen
Toelichting op definitie	Kan worden uitgedrukt als hoeveelheid van een stof per gewichtseenheid of per gewichtseenheid of per oppervlakte-eenheid. Bijvoorbeeld het (natuurlijk) proces waarbij de in duinzand aanwezige kalk (calciumcarbonaat) onder invloed van regen in oplossing gaat en naar dieper gelegen lagen verdwijnt. (bron: Checklist materialenmilieu, Rijkswaterstaat, H.P. Versteeg, P.P.M. van de Helm, J.W. Broers, 1996 / Aquo / DIV) Uitlogen is een proces waarbij mineralen uit een vaste substantie worden onttrokken door middel van oplossing in een vloeistof. Het kan zowel een natuurlijk als industrieel proces zijn. In het laatste geval wordt ook wel van extractie gesproken. Hoewel fysisch-chemisch het effect van uitlogen en extractie exact gelijk is, wordt de term uitlogen doorgaans gebruikt als de nadruk ligt op de substantie die achterblijft, terwijl extractie wordt gebruikt als de nadruk op de opgeloste component ligt. Uitlogen wordt in een groot aantal industriële processen toegepast. Voorbeelden zijn de onttrekking van metalen uit erts met het gebruik van zuren of de onttrekking van suiker uit suikerbieten met behulp van heet water. Normaal gesproken bestaat de vaste substantie die wordt uitgeloogd uit de inerte onoplosbare drager A en het oplosbare B, dat onttrokken wordt. Het oplosmiddel C wordt toegevoegd om B op te lossen. Het proces produceert C met daarin opgelost B, terwijl er een mengsel van A met ditzelfde oplosmiddel achterblijft. In het ideale geval wordt B geheel opgelost en blijft A geheel inert. Bij het logen van hout (met name eiken) wordt het natuurlijke, houtbeschermende looizuur met een daartoe geëigend middel (oxaalzuur of natronloog) aan het hout onttrokken, waarbij het hout van kleur verandert ('verweert'). Door oude meubels in een loogbad onder te dompelen, kunnen ze bovendien van hun verf-, lak- en beitslagen worden ontdaan. Nieuwe meubels werden vroeger vaak gebeitst om de kleur van dit geloogde hout na te bootsen. Vroeger werd kaliumcarbonaat (het hoofdbestanddeel van potas) gewonnen door het uitlogen van houtas en indamping van de resulterende oplossing in een grote, ijzeren pot. In de bodemkunde is uitlogen het verdwijnen van bepaalde mineralen en oplosbare organische stoffen uit de top van een bodem als gevolg van de percolatie van grondwater. Het speelt een belangrijke rol bij bodemvorming. In de geologie speelt uitlogen een rol bij de diagenese van gesteenten. Bepaalde mineralen lossen bij dit uitlogen in grondwater op, waardoor holtes (poriën) in het gesteente ontstaan. In extreme gevallen kan het gesteente ook geheel oplossen, zoals het geval is bij karstvorming. Een gevolg van het uitlogingsproces van zanden en kleien kan zijn dat de daarin aanwezige kalkige fossielen, zoals schelpen en foraminiferen, oplossen waardoor het lijkt alsof de betreffende sedimenten fossielloos zijn. Dit kan verwarring opleveren met vergelijkbare sedimenten die nooit fossielen hebben bevat. (bron: Wikipedia) Uitlogen is het langzaam oplossen in lucht of in water van stoffen die in vaste vorm gebonden zijn in (bouw)materialen. Voorbeelden zijn het uitlogen van metalen als lood, koper en zink van lantaarnpalen (foto) en dakgoten, het uitlogen van zouten uit verduurzaamd hout of van siliconen en olie uit afdichtingsmateriaal. Uitloging hangt ook af van de permeabiliteit van de constructie: materialen waar water gemakkelijker in kan doordringen, zullen meestal eerder uitlogen. Bouwmaterialen en afvalstoffen hebben soms de eigenschap dat ze uitlogen met als mogelijk gevolg dat er ongewenste stoffen in de bodem en in het oppervlaktewater en grondwater terecht komen. Hierover zijn echter nog weinig gegevens beschikbaar, maar er kunnen uitloogkarakteristieken worden bepaald en uitloogproeven worden verricht, waarbij bijvoorbeeld het materiaal een bepaalde tijd in aangezuurd water wordt gebracht, de zogenoemde diffusieproef en voor kleinkorrelige materialen de kolomproef. De resultaten van deze proeven geven de hoeveelheid van elke component die maximaal kan uitlogen. Daarnaast kan uit de meetgegevens het zuurneutraliserend vermogen van het materiaal berekend worden. Met betrekking tot verontreinigde grond: door het toevoegen van de juiste verhouding additief en cement kan het geproduceerde immobilisaat niet meer uitlogen of eroderen. Het uitlogen kan ook plaatsvinden onder invloed van meer extreme omstandigheden of door het toevoegen van een loog. Bijvoorbeeld beton van een vloer van een boerenstal wordt uitgeloogd door de voor beton agressieve stoffen die in de mest zitten. De term "loog", oorspronkelijk een oplossing van soda, is het Middelnederlands al bekend als "zuiverend vocht". De term is o.m. verwant met het Latijnse lavare (wassen), het Griekse louein (wassen) en het Armeense loganam (wassen). De huidige betekenis is voortgekomen uit een oudere betekenis "wasmiddel". In het Scandinavisch heeft lögerdag (wasdag, baddag) zich ontwikkeld tot lördag (zaterdag). Bron Etymologiebank. (bron: Joost de Vree)
Exacte overeenkomst	https://www.aquo.nl/index.php/Id-c5721e34-0024-4c7f-b051-a2e0ecd9df0a, https://nl.wikipedia.org/wiki/Uitlogen, https://www.joostdevree.nl/shtmls/uitlogen.shtml
Video van
Status	Concept

Relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunten
uitloging	Breder	proces (Begrip)
uitloging	Bron van	Aquo begrippen (Informatiebron) DIV Hunze en Aa's begrippen (Informatiebron) Wikipedia begrippen (Informatiebron) Joost de Vree begrippen (Informatiebron)
uitloging	Gerelateerd	milieubedreigende invloed (Begrip) beschoeiing (Begrip) oplossing (Begrip) grondstof (Begrip) milieukwaliteitsnorm (Begrip) oeverbescherming (Begrip)
uitloging	Lid van Aquo	civiele techniek (Collectie Aquo) planologie (Collectie Aquo) IMWA Normen (Collectie Aquo) waterkeringbeheer (Collectie Aquo)

Afgeleide relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunt
uitloogwaarde (Begrip)	Deel van	uitloging

De hoeveelheid van een stof in een bouwmateriaal of grondstof die oplosbaar is en in het milieu terecht kan komen.

Beschrijving van de generieke kenmerken waarover een object dient te beschikken om te worden geclassificeerd als instantie van een specifiek objecttype.

Ruwe, onbewerkte stof die kan worden omgezet in een materiaal.

De hoeveelheid van een stof in een bouwmateriaal of grondstof die oplosbaar is en in het milieu terecht kan komen.

Beschrijving van de generieke kenmerken waarover een object dient te beschikken om te worden geclassificeerd als instantie van een specifiek objecttype.

De dimensie van de grootheid waarin een parameter wordt uitgedrukt.

Inwerking van een zaak of omstandigheid op een andere (of op personen).

Water in vaste of vloeibare vorm dat uit de atmosfeer op het aardoppervlak valt.

Neerslag in de vorm van vloeibare water druppels met diameter groter dan 0.5 mm.

Toestand waarin een opgeloste stof homogeen gemengd is met een vloeibaar oplosmiddel.

Een laag is in de lithostratigrafie een onderverdeling van een formatie en wordt door afzetting gevormd (geogenese).

Grondwater dat op natuurlijke wijze uit het aardoppervlak tevoorschijn komt.

Het systeem dat de in te winnen grootheden levert.

Een bron is de plaats of organisatie waar bepaalde informatie is ontstaan en/of beschikbaar wordt gesteld, of de documenten waarin die informatie is vervat.

Punt van waaruit grondwater wordt onttrokken.

Oorsprong van een emissie.

Geconcentreerde uitstroming van kwelwater.

Agentschap ressorterend onder het ministerie van Verkeer en Waterstaat, belast met de zorg voor (water)wegen, dijken, bruggen, Deltaplan enzovoort.

Verschil in waterhoogte tussen twee punten van een oppervlaktewaterlichaam op een bepaald tijdstip.

Documentaire Informatievoorziening is het beheren, archiveren, registreren en beschikbaar stellen van documenten binnen een organisatie.

Vaste stoffen waaruit gesteenten zijn opgebouwd.

Harde stof met een minerale samenstelling.

Vloeistof is een van de aggregatietoestanden waarin materie kan voorkomen. Een vloeistof is een stof die gemakkelijk vormveranderingen ondergaat, maar zich verzet tegen volumeverandering onder invloed van druk. Hierin onderscheiden vloeistoffen zich van vaste stoffen, die hun vorm behouden, en gassen en plasma's, die samendrukbaar zijn.

Geconcentreerde uitstroming van kwelwater.

uitwerking, resultaat

De meest algemene, over de gehele aarde verbreide vloeistof die, als zij zuiver is, geen kleur, reuk of smaak heeft en waarvan de moleculen uit twee atomen waterstof en één atoom zuurstof bestaan (H2O).

Grondoppervlak in principe bedekt met water.

Objectcategorie in het natte beheer van de infrastructuur waaraan functie-eisen gesteld worden voor m.n. ecologie en waterkwaliteit, drinkwater, regionale watervoorziening, beroepsvisserij koelwater en zwemwater.

Eenheid van elektrische stroom, die volgt uit de vaste numerieke waarde van de elementaire lading e, die is vastgesteld op 1,602 176 634 × 10-19, uitgedrukt in de eenheid C, waarbij C gelijk is aan A•s en de seconde volgt uit de cesiumfrequentie.

Een byte (symbool: B) is een binaire eenheid van informatie, voor te stellen als een woord van een aaneengesloten rij van bits. De de facto standaard is dat een byte uit 8 bits bestaat.

Twee of meer verschillende elementen die bij elkaar gehouden worden in vastgestelde gehaltes door de aantrekkingskrachten die chemische bindingen worden genoemd.

Bodemkunde of pedologie is de tak van wetenschap die zich bezighoudt met de samenstelling en vorming van bodems en de wijze waarop deze gebruikt kunnen worden voor allerhande doeleinden zoals woningbouw, landbouw, wegenbouw en waterbouw.

Materiaal waaruit levende en dode organismen zijn opgebouwd en dat door micro-organismen kan worden afgebroken.

Al het water dat zich onder het bodemoppervlak in de verzadigde zone bevindt en dat in direct contact met bodem of ondergrond staat.

Geologie of aardkunde (van Oudgrieks γῆ = aarde en λόγος = wetenschap) is de wetenschap die de Aarde, haar geschiedenis en de processen die haar vormen en gevormd hebben, bestudeert. Geologie behoort tot de aardwetenschappen. Wetenschappers die de geologie als vakgebied hebben, worden geologen genoemd.

Een opening in een membraan of medium dat water toestaat om te passeren.

Harde stof met een minerale samenstelling.

Vaste stof die is neergewaaid of neergeslagen uit een vloeistof.

Korrelvormig materiaal dat door verwering en erosie van het vaste aardoppervlak is ontstaan.

Wikipedia is een online encyclopedie die ernaar streeft inhoud te bieden die vrij herbruikbaar, objectief en verifieerbaar is.

Het in hoofdzaak uit zuurstof en stikstof bestaande gasmengsel dat de aarde tot op zekere hoogte omgeeft. Deze luchtlaag heet dampkring of atmosfeer.

In het algemeen is een vorm hoe een voorwerp zintuiglijk (tast, zicht, enzovoorts) op de mens overkomt, bijvoorbeeld cirkel, vierkant, rechthoek, ovaal, driehoek.

Materiaal is een natuurlijke of kunstmatig geproduceerde stof, bestemd om verwerkt te worden tot bruikbare producten. Een materiaal is dus een stoffelijke zaak, geselecteerd op basis van zijn eigenschappen met het oog op een bepaalde toepassing. De term materiaal wordt gewoonlijk alleen gebruikt als de verwerkte stof nog aan te wijzen is in onderdelen van het eindproduct. Anders spreekt men eerder van grondstof of ingrediënt.

Partij die een zaak koopt.

Een foto is een afbeelding op een plat vlak vervaardigd door middel van fotografie.

De hoeveelheid van een stof in een bouwmateriaal of grondstof die oplosbaar is en in het milieu terecht kan komen.

Wat door construeren ontstaan is.

Restproduct van een proces

Eigenschap die we willen vastleggen over een entiteittype. Zie ook CI-type en entiteittype.

Een eigenschap of kenmerk is een verschijnsel dat typisch is voor een bepaalde persoon, voorwerp of zaak.

Een onderwerp met waarvoor een waarde wordt geregistreerd voor beheer en/of toetsing.

Een maar is een (voornamelijk) Groningse naam voor een waterloop. Maren zijn meestal smalle, ondiepe, onregelmatige, soms ook niet-natuurlijke stroompjes (slootjes) die al eeuwenlang door het landschap stromen.

Tijd in klassieke zin is het verschijnsel dat van een gebeurtenis gezegd kan worden dat deze na of voor een andere gebeurtenis plaatsvindt. Een gebeurtenis vindt plaats op een tijdstip of moment.

Verzameling waarden, die tijdens een inwinning aan objecten gemeten of zijn berekend.

Een kwantitatieve vorm van ‘dominante informatie’: Meetgegevens waarmee (potentiële) ketenpartners essentiële informatie met elkaar uitwisselen ten behoeve van optimale ketensamenwerking. Tijdens de uitvoeringsfase betreft dit operationele informatie uit de voorhanden zijnde samenwerking. Tijdens het aanbestedingstraject betreft dit vaker gekwantificeerde prestatie-informatie ter onderbouwing van aangeboden prestaties.

Vermogen is een natuurkundige grootheid voor de energie (arbeid) per tijdseenheid. De SI-eenheid voor vermogen is de watt.

De directe of indirecte inbreng door menselijke activiteiten van stoffen of warmte in lucht, water of bodem die de gezondheid van de mens of de kwaliteit van aquatische ecosystemen of van rechtstreeks van aquatische ecosystemen afhankelijke terrestrische ecosystemen kunnen aantasten, schade berokkenen aan materiële goederen, dan wel de belevingswaarde van het milieu of ander rechtmatig milieugebruik aantasten of in de weg staan.

Oppervlakte van de aarde.

Grond is een mengsel van verweerd vast materiaal (sediment), water en lucht dat aan het aardoppervlak of (vlak) daaronder voorkomt.

In de wiskunde is de verhouding (ratio) tussen twee grootheden het quotiënt ervan. Soms wordt een speciale schrijfwijze gebruikt met behulp van een dubbele punt.

Een massa stilstaand landoppervlaktewater.

Het proces waarbij grond, gesteente en dergelijke verplaatst worden door c.q. wegspoelen onder invloed van wind, stromend water of bewegende ijsmassa's.

Bouwmateriaal, bestaande uit een zeer hard mengsel van kalk of cement met zand, grind of steenstukken en water.

Mest bestaat over het algemeen uit min of meer verteerde dierlijke uitwerpselen al of niet vermengd met stro. Het wordt gebruikt om de bodem vruchtbaarder te maken.

Grondwater dat op natuurlijke wijze uit het aardoppervlak tevoorschijn komt.

Het systeem dat de in te winnen grootheden levert.

Een bron is de plaats of organisatie waar bepaalde informatie is ontstaan en/of beschikbaar wordt gesteld, of de documenten waarin die informatie is vervat.

Punt van waaruit grondwater wordt onttrokken.

Oorsprong van een emissie.

Obligatoire verbintenisscheppende, meerzijdige rechtshandeling in de vorm van een wilsovereenkomst tussen twee of meer partijen gericht op het in het leven roepen van verbintenissen.

Mentale representatie van een soort ding.

De typering van het structurele verband tussen een object van een objecttype en een (ander) object van een ander (of hetzelfde) objecttype.

Een begrip is een entiteit waarmee een bepaalde klasse, een idee of een relatie als object aangeduid kan worden.

Uniforme taal voor het uitwisselen van gegevens binnen de watersector.

In de wiskunde is de afgeleide of het differentiaalquotiënt een maat voor verandering van een functie ten opzichte van verandering van zijn variabelen. Voor een functie in één variabele is de afgeleide de limiet van de verhouding tussen de verandering in de functiewaarde en de verandering in de variabele die daaraan ten grondslag ligt.

De typering van het structurele verband tussen een object van een objecttype en een (ander) object van een ander (of hetzelfde) objecttype.

Een natuurlijk dan wel niet-natuurlijk persoon waarvan de waterbeheerder gegevens bewaart.