baken

Eigenschappen

Voorkeurslabel	baken
Definitie	Een vaarwegmarkering.
Synoniem	bakens, vaarwegmarkering, vaarwegmarkeringen, baak, luchtvaartmarkering, luchtvaartmarkeringen
Toelichting op definitie	Dit kunnen boeien, lichtboeien of tonnen (steekbakens) zijn. (bron: Handboek vaarwegkenmerken / Aquo / DIV) Een baken of baak is een merkteken dat bedoeld is voor de luchtvaart of scheepvaart om veilig te kunnen navigeren. In de scheepvaart wordt het ook wel vaarwegmarkering genoemd. De term wordt ook gebruikt bij wegen en spoorwegen voor borden die een markering of vooraankondiging geven van een bijzonder punt of een spoorwegsein. Treinbeïnvloedingsapparatuur in de spoorbaan wordt soms een baak of baken genoemd. Er wordt dan gedoeld op apparatuur die informatie aan de trein kan overbrengen. (bron: Wikipedia) Een baken is eigenlijk elk herkenbaar punt dat door een schipper ter oriëntering gebruikt kan worden. Dat kan net zo goed een boom of een kerk, als een door de waterstaten geplaatst object zijn. Getuige het spreekwoord "Een schip op het strand, is een baken op zee' kunnen zelfs tijdelijke objecten als baken fungeren. Over het algemeen rekent men echter alleen de door de overheden voor dat doel geplaatste objecten als echte bakens. Het woord baken is de meervoudsvorm van het woord baak, tegenwoordig gebruikt men echter baken als enkelvoud en is bakens het meervoud geworden. Onder de bebakening verstaat men alle bakens, kapen, vuren, lichten, tonnen, boeien, sparren enz. enz. Bakens hebben tot doel de verantwoordelijke op een vaartuig een aanwijzing omtrent de bevaarbare loop van een water te geven. Bakens geplaatst volgens het Laterale stelsel geven aan waar wel gevaren kan worden en wordt voornamelijk gebruikt op het binnenwater. Bakens geplaatst volgens het Cardinale stelsel geven aan waar niet gevaren kan worden en worden voornamelijk gebruikt op zee en op zeer brede wateren. Beide stelsels kennen aanvullende bebakening voor onder meer "veilig vaarwater" (meestal een gunstige koers op groot breed en voldoende diep water), losliggend al dan niet gevaarlijk object (bijvoorbeeld een wrak of meetboei), of bijzondere gebieden of wateren (speedbotenbaan, route voor pleziervaart, en dergelijken). Bakens kunnen verdeeld worden in twee groepen: vast opgestelde bakens, vaak landbakens genoemd, en 'drijvende' bakens. Zowel land- als 'drijvende' bakens kunnen voorzien van een bepaald soort licht. Daar de namen van de drijvende bakens vrij algemeen bekend zijn, noemt men de landbakens over het algemeen: baken, de drijvende bakens: tonnen of boeien, en de verlichte bakens: lichten. Onder betond vaarwater verstaat men groot water, waarop de te volgen vaargeul van begin tot eind door tonnen (boeien of drijfbakens), van het laterale stelsel,aangegeven is. Onder verlicht vaarwater verstaat men vaarwater, waarbij de vaargeul door lichtboeien, bakens en geleide lichten gemarkeerd is. (Vaarwegen worden niet door lantaarnpalen o.i.d. verlicht.) Onder een baken-, lichten-, boeien- of tonnenlijn verstaat men een denkbeeldige lijn, die een aantal bijelkaar horende bakens, met elkaar verbindt. Bakens kunnen verschillende functies hebben: ze markeren de ligging van het vaarwater. (bijv. door boeien, tonnen, geleidelichten, rivierbakens en kribbakens) ze markeren de ligging van obstakels of ondiepten. (bijv. door ankerboeien, wrakboeien, wrakscheepjes, visserijbakens of steekbakens) ze markeren doorvaarten. (bijv. door oeverbakens, rikbakens, kapen of havenlichten) ze dienen ter oriëntering.(bijv. midvaarwater en verkenningsboeien). ze bakenen een bijzonder deel van het vaarwater af. (bijv. een speedbotenbaan). ze markeren een punt van een te volgen route. (bijv. wedstrijdboeien). (bron: BINNENVAART ENCYCLOPEDIE)
Exacte overeenkomst	https://www.aquo.nl/index.php/Id-b91086b3-56ba-4161-9a93-e855004b0c23, https://nl.wikipedia.org/wiki/Baken, https://www.debinnenvaart.nl/binnenvaarttaal/index.php?tekst=bakens
Afbeelding van	Staken en tonnen. Fotograaf: Tijmen Stam Betonning, Van Starkenborghkanaal. Waterkaart tonende laterale bebakening, aanvullende bakens, kribbakens enz. Bron: Openseamap.org CC-some rights reserved.
Status	Concept

Relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunten
baken	Breder	bouwwerk (Begrip) kunstwerk (Begrip) markering (Begrip)
baken	Bron van	Aquo begrippen (Informatiebron) Wikipedia begrippen (Informatiebron) vereniging De Binnenvaart begrippen (Informatiebron) DIV Hunze en Aa's begrippen (Informatiebron)
baken	Gerelateerd	vaarweg (Begrip)

Afgeleide relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunt
boei (Begrip)	Breder	baken
steekbakens (Begrip)	Breder	baken
betonning (Begrip)	Gerelateerd	baken
vaarweg (Begrip)	Gerelateerd	baken