fotogrammetrie

Eigenschappen

Voorkeurslabel	fotogrammetrie
Definitie	De fotogrammetrie houdt zich bezig met de interpretatie en het opmeten van beeldmateriaal bij het bepalen en beschrijven van de vorm en afmeting en ligging van objecten. De fotogrammetrie houdt zich voornamelijk bezig met het maken van kaarten uit luchtfoto's die met speciale meetcamera's worden gemaakt.
Toelichting op definitie	Bij de terrestrische fotogrammetrie wordt het beeldmateriaal vanaf een vast standpunt op het aardoppervlak gemaakt. Bij de aerofotogrammetrie (luchtfotogrammetrie) wordt het beeldmateriaal vanuit de lucht gemaakt. Op grond van het aantal gebruikte beelden spreekt men van enkelbeeldfotogrammetrie en stereofotogrammetrie. Bij het gebruik van individuele foto's wordt het beeldmateriaal eerst onthoekt (ontschrankt). Bij stereoscopische interpretatie worden beelden driedimensionaal opgemeten. Het voornaamste toepassingsgebied ligt in de geodesie, de wetenschap die zich bezighoudt met het bepalen en beschrijven van de vorm van de aarde. Maar de fotogrammetrie wordt ook toegepast in vakgebieden buiten de geodesie. Binnen de geodesie heeft de luchtfotogrammetrie (het meten aan luchtfoto’s) zich ontwikkeld tot een zeer nauwkeurige en efficiënte meettechniek. Daarbij wordt gebruikgemaakt van speciale luchtfotocamera’s, waarmee vanuit een vliegtuig delen van het aardoppervlak op een fotografische film worden vastgelegd. Door metingen in de foto’s kunnen de vorm van het terrein en de ligging en afmetingen van wegen, huizen en andere objecten worden bepaald. In de laatste jaren worden niet alleen de metingen in de foto’s, maar ook de foto’s zelf in toenemende mate met computers verwerkt. Het vakgebied van deze verwerking van digitale beelden met een computer wordt de digitale fotogrammetrie genoemd. Het toepassingsgebied van de fotogrammetrie is bijzonder breed. In veel disciplines heeft men met metingen in beelden te maken. Ook is er een grote verscheidenheid aan fotogrammetrische producten; naast het eindproduct van kaarten en geo-informatie zijn dat de (digitale) luchtfoto's zelf of verwerkt tot digitale orthofoto's of orthomozaïken. Binnen de geodesie wordt de (lucht-)fotogrammetrie o.a. gebruikt voor het meten van terreincoördinaten van punten ter verdichting van geodetische netwerken, het vervaardigen van kaarten, digitale terreinmodellen en fotokaarten. De kaarten, digitale terreinmodellen en digitale beelden worden tegenwoordig vaak gemeenschappelijk opgeslagen en verwerkt met geografische informatie systemen. Verder wordt de fotogrammetrie ook toegepast ten behoeve van navigatiedoeleinden. Wanneer van een bewegend object vanuit een bekende camerapositie een serie opnamen wordt gemaakt, kunnen uit metingen in de beelden de bewegingen van het object worden afgeleid. Ook is het mogelijk een camera op een bewegend object (bijvoorbeeld een voertuig) te plaatsen en met behulp van de foto’s het traject van het voertuig te reconstrueren. Een andere toepassing van dergelijke beeldreeksen is het plannen van bewegingen (het bepalen van de vrije doorgang). Dit is niet alleen van belang bij de navigatie, maar ook in de industrie, waar digitale camera’s worden gemonteerd op robotarmen om met automatische metingen in de digitale beelden de bewegingsvrijheden van de robotarmen te kunnen bepalen. In de industrie wordt de fotogrammetrie ook vaak ingezet om de kwaliteit (en in het bijzonder de vorm) van een product te controleren. De foto toont een Schneider digital planoscherm, een analytisch (of luchtfotogrammetrisch) uitwerkapparaat, waarmee men stereografisch luchtfoto's kan inzien. Bij het uitwerken maakt men gebruik van zogeheten paspunten. Omdat deze paspunten 3-dimensionaal en zeer exact bekend zijn, kan de uitwerking tot een (grootschalige) kaart / geo-informatie zeer nauwkeurig zijn. Op de foto, wordt namelijk gebruikgemaakt van de hoogte van elk punt. Doordat steeds van twee foto's gebruik wordt gemaakt, wordt een stereobeeld zichtbaar voor de cartograaf achter het apparaat. De ligging van twee opeenvolgende foto's, zoals die door het vliegtuig zijn gemaakt, wordt onder het apparaat nagebootst voor het oog van de cartograaf.
Exacte overeenkomst	https://nl.wikipedia.org/wiki/Fotogrammetrie
Status	Concept

Relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunten
fotogrammetrie	Breder	remote sensing (Begrip)
fotogrammetrie	Bron van	Wikipedia begrippen (Informatiebron)
fotogrammetrie	Gerelateerd	geografische informatie (Begrip)

Afgeleide relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunt
aerotriangulatie bestand (Begrip)	Breder	fotogrammetrie
dense matching (Begrip)	Breder	fotogrammetrie
externe oriëntatieparameters (Begrip)	Breder	fotogrammetrie
fotogrammetrisch project (Begrip)	Breder	fotogrammetrie
interne oriëntatieparameters (Begrip)	Breder	fotogrammetrie
puntenwolk (Begrip)	Breder	fotogrammetrie
quick AT bestand (Begrip)	Breder	fotogrammetrie
semi-global matching (Begrip)	Breder	fotogrammetrie
blockfile (Begrip)	Gerelateerd	fotogrammetrie
exterior orientation (Begrip)	Gerelateerd	fotogrammetrie
interior orientation (Begrip)	Gerelateerd	fotogrammetrie
principle point (Begrip)	Gerelateerd	fotogrammetrie

De fotogrammetrie houdt zich bezig met de interpretatie en het opmeten van beeldmateriaal bij het bepalen en beschrijven van de vorm en afmeting en ligging van objecten. De fotogrammetrie houdt zich voornamelijk bezig met het maken van kaarten uit luchtfoto's die met speciale meetcamera's worden gemaakt.

Beschrijving van de generieke kenmerken waarover een object dient te beschikken om te worden geclassificeerd als instantie van een specifiek objecttype.

In het algemeen is een vorm hoe een voorwerp zintuiglijk (tast, zicht, enzovoorts) op de mens overkomt, bijvoorbeeld cirkel, vierkant, rechthoek, ovaal, driehoek.

Een object is een materieel (tastbaar) iets, veelal bestaand uit vaste, levenloze materie.

Geografische verbeelding van de werkelijkheid.

Foto's van aardoppervlak gemaakt vanuit een vliegtuig, helikopter, satelliet of UAV (drone).

Beschrijving van de generieke kenmerken waarover een object dient te beschikken om te worden geclassificeerd als instantie van een specifiek objecttype.

Terrestrisch betekent letterlijk Aards; in sommige betekenissen wordt ermee bedoeld: op het land.

Het aardoppervlak is het grensvlak tussen de vaste aardkorst, samen met het erop gelegen water, en de atmosfeer. Het aardoppervlak beslaat ongeveer 510 miljoen km² en kan op verschillende manieren in halfronden of hemisferen worden ingedeeld.

Het in hoofdzaak uit zuurstof en stikstof bestaande gasmengsel dat de aarde tot op zekere hoogte omgeeft. Deze luchtlaag heet dampkring of atmosfeer.

Een foto is een afbeelding op een plat vlak vervaardigd door middel van fotografie.

De klassieke geodesie is de wetenschap die zich bezighoudt met de bepaling van de vorm en de afmetingen van de aarde. Deze omschrijving heeft slechts betrekking op de kern van het vakgebied, dat is de meetkundige beschrijving van de aarde of delen daarvan.

Wetenschap is zowel de systematisch verkregen, geordende en verifieerbare menselijke kennis, het daarmee verbonden proces van kennisverwerving als de gemeenschap waarin deze kennis wordt vergaard. Deze gemeenschap heeft haar eigen wetenschappelijke methodes en conventies om tot hypotheses, wetmatigheden, theorieën en systemen te komen.

De Aarde (soms de wereld of Terra genoemd) is vanaf de Zon gerekend de derde planeet van het zonnestelsel.

Een maar is een (voornamelijk) Groningse naam voor een waterloop. Maren zijn meestal smalle, ondiepe, onregelmatige, soms ook niet-natuurlijke stroompjes (slootjes) die al eeuwenlang door het landschap stromen.

Meten is het uitdrukken van een waargenomen grootheid in een getal met een relevante eenheid die vergeleken kan worden met andere waardes van eenzelfde grootheid. Hiervoor kunnen meetinstrumenten worden gebruikt. Meting is echter niet beperkt tot natuurkundige grootheden, maar strekt zich uit tot een kwantitatieve beschrijving van de gehele werkelijkheid.

Foto's van aardoppervlak gemaakt vanuit een vliegtuig, helikopter, satelliet of UAV (drone).

Beschrijving van een in een bepaald deel van de zuiveringsinstallatie/kunstwerk gebruikt onderdeel.

Een foto is een afbeelding op een plat vlak vervaardigd door middel van fotografie.

Door een type landgebruik gekarakteriseerd zichtbaar begrensd stuk grond, niet zijnde weg, spoorbaan of water.

Weg met inbegrip van de daarin gelegen kunstwerken en wat verder naar zijn aard daartoe behoort.

Een maar is een (voornamelijk) Groningse naam voor een waterloop. Maren zijn meestal smalle, ondiepe, onregelmatige, soms ook niet-natuurlijke stroompjes (slootjes) die al eeuwenlang door het landschap stromen.

Een computer is een apparaat waarmee gegevens volgens formele procedures (algoritmen) kunnen worden verwerkt. Meestal wordt met het woord computer een elektronisch, digitaal apparaat bedoeld, maar er bestaan ook mechanische en analoge computers. Daarnaast kan een computer in verschillende talstelsels zoals het decimale (tientallige) of binaire (tweetallige) stelsel werken. De huidige computers werken altijd in het binaire stelsel.

Een computer is een apparaat waarmee gegevens volgens formele procedures (algoritmen) kunnen worden verwerkt. Meestal wordt met het woord computer een elektronisch, digitaal apparaat bedoeld, maar er bestaan ook mechanische en analoge computers. Daarnaast kan een computer in verschillende talstelsels zoals het decimale (tientallige) of binaire (tweetallige) stelsel werken. De huidige computers werken altijd in het binaire stelsel.

Uit delen samenstellen.

Verscheidenheid aan soorten.

Informatie met een directe of indirecte referentie naar een plaats ten opzichte van de aarde

Orthofoto's zijn foto's die worden samengesteld uit de originele opnamen. De foto's worden dan geometrisch gecorrigeerd en op hoogte gecorrigeerd. De foto's worden aan elkaar gemonteerd waarbij montagelijnen zo veel mogelijk door wegen en of waterlopen worden gelegd.

Geheel van met elkaar verbonden objecten, die gezamenlijk een functie vervullen.

Een digitaal terreinmodel (afgekort DTM) is een techniek die in de hydrografie gebruikt wordt om gegevens te presenteren. DTM geeft een driedimensionale weergave van het opnamegebied. (hoogtemodel van maaiveld, zonder gebouwen en vegetatie)

Informatie met een directe of indirecte referentie naar een plaats ten opzichte van de aarde

Een uit meerdere onderdelen bestaand stelsel dat als geheel toegevoegde eigenschappen heeft.

Een systeem, als onderwerp van de systeemtheorie, wordt gezien als een geheel van elementen die elkaar wederzijds beïnvloeden en die een geïntegreerd geheel vormen.

Een beweging is een verandering van plaats in de tijd. De plaats van een voorwerp wordt in de natuurkunde bepaald ten opzichte van een coördinatenstelsel. De instantane beweging van een star lichaam kan worden beschreven als een combinatie van een translatie en een rotatie.

Herbouwen, herstellen, herstellen in oorspronkelijke vorm, weder opbouwen.

Een applicatiecomponent dat gericht is op het ondersteunen van eindgebruikers.

Besluit tot het uitvoeren van activiteiten die volgens een vastgestelde activiteitenstructuur (volgtijdig, parallel) worden uitgevoerd en die moeten leiden tot vooraf gedefinieerde resultaten (doelen).

Belang in een systeem relevant voor één of meer belanghebbenden.

Een camera is in ruime zin een apparaat dat een invallend lichtsignaal omzet naar een chemische blauwdruk of een elektronisch signaal. Een camera is een apparaat om beelden mee te registreren.

De mate waarin dingen voldoen aan impliciete of expliciete verwachtingen.

Karteerstation wat wordt bedient door een fotogrammeter om mutaties te signaleren en (stereo) te karteren.

Om te zorgen dat de foto ook geometrisch exact overeen komt met de werkelijkheid, wordt er gebruik gemaakt van paspunten om de luchtfoto's in X/Y richting goed te leggen. Deze paspunten bestaan meestal uit circels die op de openbare weg geschilderd worden of via een systeem van „Plakschijven” op de grond worden aangebracht.

Afgewerkt toestel of een samenstel ervan dat op de markt wordt aangeboden als een aparte functionele eenheid ten behoeve van de eindgebruiker en dat in staat is elektromagnetische verstoringen te veroorzaken, of waarvan het functioneren vatbaar is om door dergelijke verstoringen te worden beïnvloed.

Obligatoire verbintenisscheppende, meerzijdige rechtshandeling in de vorm van een wilsovereenkomst tussen twee of meer partijen gericht op het in het leven roepen van verbintenissen.

Mentale representatie van een soort ding.

De typering van het structurele verband tussen een object van een objecttype en een (ander) object van een ander (of hetzelfde) objecttype.

Een begrip is een entiteit waarmee een bepaalde klasse, een idee of een relatie als object aangeduid kan worden.

Grondwater dat op natuurlijke wijze uit het aardoppervlak tevoorschijn komt.

Het systeem dat de in te winnen grootheden levert.

Een bron is de plaats of organisatie waar bepaalde informatie is ontstaan en/of beschikbaar wordt gesteld, of de documenten waarin die informatie is vervat.

Punt van waaruit grondwater wordt onttrokken.

Oorsprong van een emissie.

In de wiskunde is de afgeleide of het differentiaalquotiënt een maat voor verandering van een functie ten opzichte van verandering van zijn variabelen. Voor een functie in één variabele is de afgeleide de limiet van de verhouding tussen de verandering in de functiewaarde en de verandering in de variabele die daaraan ten grondslag ligt.

De typering van het structurele verband tussen een object van een objecttype en een (ander) object van een ander (of hetzelfde) objecttype.

Een natuurlijk dan wel niet-natuurlijk persoon waarvan de waterbeheerder gegevens bewaart.