antoniem

Versie door WikiSysop (overleg | bijdragen) op 28 dec 2020 om 12:21 (Nieuwe pagina aangemaakt met '{{#element: |Paginanaam=Id-35134729-4402-4d50-94a6-8b52a712d048 |Elementtype=Begrip |Voorkeurslabel=antoniem |Definitie=Twee woorden zijn elkaars antoniem als ze ee...')
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)


Eigenschappen

Voorkeurslabelantoniem
DefinitieTwee woorden zijn elkaars antoniem als ze een tegengestelde betekenis hebben.
Synoniemantoniemen, antoniemenpaar, antoniemenparen, antonymie
Toelichting op definitieHet woord is afgeleid uit het Grieks: anti ("tegen"), onoma ("naam, benoeming").

Beide woorden vormen een antoniemenpaar.

Ieder woord heeft zowel een vorm (de klanken) als een betekenis.

De tegenstelling tussen beide leden van een antoniemenpaar schuilt in de woordbetekenis: zo betekent "warm" exact het tegengestelde van "koel". En "ouder" en "kind" betekenen elkaars tegengestelde, doordat het ene woord de betekenis heeft van "degene die heeft voortgebracht", terwijl het andere juist "degene die is voortgebracht" betekent. Een ander voorbeeld is het woord "antoniem" zelf, dat mede naar zichzelf verwijst aangezien het exact het tegenovergestelde betekent van synoniem. Dit is tevens een voorbeeld van een zelfvervuller.

Dat wil echter niet zeggen dat de tegenstelling ook in de aangeduide zaak berust. Een voorwerp, of de buitentemperatuur, kan door de een als warm worden ervaren, door de ander als koel. En iemands ouder is tegelijk altijd iemands kind. Antonymie is een tegenstelling tussen woordbetekenissen, niet tussen aangeduide zaken die in de werkelijkheid bestaan.

Soms sluiten de betekenissen van een antoniemenpaar elkaar echter wél uit. Zo is moeilijk in te zien hoe "dood" en "levend" tegelijkertijd op een en dezelfde zaak van toepassing zouden kunnen zijn.

Doordat antonymie op betekenistegenstelling is gebaseerd, kent één woordvorm soms meerdere antoniemen.

Dat is in de eerste plaats het geval als een woord polysemie vertoont. Weliswaar gaat het dan om slechts één woord, maar dat woord heeft in de loop der tijd uiteenlopende betekenissen gekregen. Een voorbeeld is kind, dat in de betekenis van "telg, afstammeling" als antoniem ouder heeft, maar in de betekenis van jeugdige het antoniem volwassene. Een ander voorbeeld is het vanouds zeer negatieve wreed, dat met name in jongerentaal wel wordt gebruikt in de betekenis "gaaf, geweldig". Daarmee is dit woord zijn eigen antoniem geworden.

In de tweede plaats kunnen twee woorden met dezelfde vorm homofonen of homoniemen zijn: ze klinken dan hetzelfde en hebben dezelfde vorm, maar dat is toeval want ze zijn niet etymologisch verwant. Zo bestaat er een woord "licht" in de betekenis "helder". Een homoniem hiervan is "licht " in de betekenis "van gering gewicht". Het antoniem van "licht" is "donker", dat van "licht " is "zwaar".
Exacte overeenkomsthttps://nl.wikipedia.org/wiki/Antoniem

Relaties

VertrekpuntRelatieEindpunten
antoniemBron van

Afgeleide relaties

VertrekpuntRelatieEindpunt
Rdf.jpg