getij

Eigenschappen

Voorkeurslabel	getij
Definitie	Het periodiek rijzen en dalen van het water als gevolg van de aantrekkingskrachten van maan en zon.
Synoniem	getijde, getijden, tij, getijdecyclus, getijdecyclussen, getijde cyclus, getijde cyclussen
Toelichting op definitie	Doen zich geen verstorende weersinvloeden voor dan treedt het zogenaamde astronomisch getij op. (bron: CHO (400a), gewijzigd / Aquo) Het periodiek rijzen en dalen van het water als gevolg van de aantrekkingskrachten van de maan en de zon en al dan niet door verstorende weersinvloeden vervormd. (bron: DIV) Het getijde, tij of getij is de periodieke wisseling van de waterstand, en de daarmee samenhangende getijstroom, die op Aarde optreedt als gevolg van de zwaartekracht van de Maan en, in mindere mate, die van de Zon. Deze verklaring van het verschijnsel werd in 1687 voor het eerst door Isaac Newton gegeven. Newtons theorie werd in 1740 door Daniel Bernoulli uitgebreid tot het evenwichtsgetij, dat ten onrechte vaak aan Newton zelf wordt toegeschreven. In 1776 werd de theorie door Pierre-Simon Laplace verder uitgebouwd tot een dynamische theorie van het getij, waarmee in principe het gedrag van ieder deeltje onder invloed van een veranderende getijdenkracht en op een draaiende aarde voorspeld moet kunnen worden. Belangrijke bijdragen aan de analyse en het voorspellen van het getij werden geleverd door William Thomson (Lord Kelvin) in 1867, George Howard Darwin in 1899 en Arthur Thomas Doodson in 1921. Doordat het getij op een locatie bepaald wordt door veel factoren, waaronder de afstand van de locatie tot de evenaar, de waterdiepte, en de aanwezigheid en vorm van landmassa's, vertoont het van plaats tot plaats grote verschillen. De getijvormen worden grofweg onderverdeeld in dubbeldaags getij, enkeldaags getij, en gemengd getij. De waterstand die daadwerkelijk optreedt wordt daarnaast niet alleen door het getij maar ook door weersomstandigheden als luchtdruk en wind bepaald. De periode van het stijgen van het water heet vloed of opkomend tij, die van het dalen eb of afgaand tij. De maximale waterhoogte heet hoogwater of hoogtij, de minimale hoogte laagwater of laagtij. Wanneer de getijkrachten van Zon en Maan dezelfde richting hebben en zo elkaar versterken, is de amplitude van het getij het grootst; dit wordt springtij genoemd. Wanneer de genoemde getijkrachten haaks op elkaar staan en elkaar verzwakken, is het verschil tussen hoogwater en laagwater het kleinst, en wordt van doodtij gesproken. (bron: Wikipedia)
Voorbeeld	https://waterinfo.rws.nl/#!/kaart/astronomische-getij/
Exacte overeenkomst	https://www.aquo.nl/index.php/Id-f5892bbf-2cd6-48f8-ad9a-a01bb2e9d1d0, https://nl.wikipedia.org/wiki/Getijde_(waterbeweging)
Afbeelding van	Animatie van het diepten op het wad. GEEL=land, GROEN=drooggevallen, LICHT BLAUW is minder dan 90cm water, BLAUW is dieper water. (bron: EUROSWIKI)
Afbeelding URL	https://kennis.hunzeenaas.nl/index.php/Speciaal:Doorverwijzen/file/Getij_termen.png?width=500px
Video van
Classificatienummer	-1.790.12
Status	Concept

Relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunten
getij	Breder	cyclus (Begrip)
getij	Bron van	Aquo begrippen (Informatiebron) DIV Hunze en Aa's begrippen (Informatiebron) Wikipedia begrippen (Informatiebron) trefwoord Vorming Ordening Selectie Beheer van de Waterschapsarchieven (Informatiebron)
getij	Deel van	zee (Begrip)
getij	Gerelateerd	peil (Begrip) periode (Begrip) stroming (Begrip)
getij	Lid van Aquo	hydrologie (Collectie Aquo)

Afgeleide relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunt
astronomisch getij (Begrip)	Breder	getij
dagelijkse ongelijkheid (Begrip)	Breder	getij
daling (Begrip)	Breder	getij
doodtij (Begrip)	Breder	getij
eb (Begrip)	Breder	getij
ebkentering (Begrip)	Breder	getij
gemiddeld tijverschil (Begrip)	Breder	getij
getijfase (Begrip)	Breder	getij
getijtafel (Begrip)	Breder	getij
getijverschil (Begrip)	Breder	getij
getijvolume (Begrip)	Breder	getij
nodaal getij (Begrip)	Breder	getij
springtij (Begrip)	Breder	getij
vloed (Begrip)	Breder	getij
wantij (Begrip)	Breder	getij
LLWS (Begrip)	Deel van	getij
afgaand water (Begrip)	Deel van	getij
agger (Begrip)	Deel van	getij
kentering (Begrip)	Deel van	getij
laag laag water spring (Begrip)	Deel van	getij
laagwater (Begrip)	Deel van	getij
laagwaterstand (Begrip)	Deel van	getij
laagwaterstand (Begrip)	Deel van	getij
tijgebied (Begrip)	Deel van	getij
benedenrivierengebied (Begrip)	Gerelateerd	getij
ebstroom (Begrip)	Gerelateerd	getij
ebvolume (Begrip)	Gerelateerd	getij
gemiddeld hoogwaterlijn (Begrip)	Gerelateerd	getij
gemiddeld laagwater lijn (Begrip)	Gerelateerd	getij
gemiddelde zeestand (Begrip)	Gerelateerd	getij
getijgeul (Begrip)	Gerelateerd	getij
getijgolf (Begrip)	Gerelateerd	getij
getijhaven (Begrip)	Gerelateerd	getij
getijrivier (Begrip)	Gerelateerd	getij
getijstroom (Begrip)	Gerelateerd	getij
getijvlakte (Begrip)	Gerelateerd	getij
havengetal (Begrip)	Gerelateerd	getij
hoge vloed (Begrip)	Gerelateerd	getij
kreek (Begrip)	Gerelateerd	getij
open uitwateringssluis binnen tijgebied (Begrip)	Gerelateerd	getij
paal (Begrip)	Gerelateerd	getij
periode (Begrip)	Gerelateerd	getij
reststroom (Begrip)	Gerelateerd	getij
schaar (Begrip)	Gerelateerd	getij
stormvloed (Begrip)	Gerelateerd	getij
stroming (Begrip)	Gerelateerd	getij
vloedschaar (Begrip)	Gerelateerd	getij
zwin (Begrip)	Gerelateerd	getij

Mont Saint-Michel bij laagwater.


Mont Saint-Michel bij hoogwater

Het periodiek rijzen en dalen van het water als gevolg van de aantrekkingskrachten van maan en zon.

Beschrijving van de generieke kenmerken waarover een object dient te beschikken om te worden geclassificeerd als instantie van een specifiek objecttype.

De meest algemene, over de gehele aarde verbreide vloeistof die, als zij zuiver is, geen kleur, reuk of smaak heeft en waarvan de moleculen uit twee atomen waterstof en één atoom zuurstof bestaan (H2O).

Grondoppervlak in principe bedekt met water.

Objectcategorie in het natte beheer van de infrastructuur waaraan functie-eisen gesteld worden voor m.n. ecologie en waterkwaliteit, drinkwater, regionale watervoorziening, beroepsvisserij koelwater en zwemwater.

De Maan is de enige natuurlijke satelliet van de Aarde en is een van de vijf grootste manen van het zonnestelsel. Ze wordt soms aangeduid met haar Latijnse naam Luna.

De zon is de ster die het dichtst bij de aarde staat en het centrum van het zonnestelsel vormt. De zon is een middelgrote ster in een buitenste arm van het Melkwegstelsel.

Het periodiek rijzen en dalen van het water als gevolg van de aantrekkingskrachten van maan en zon.

Het periodiek rijzen en dalen van het water als gevolg van de aantrekkingskrachten van maan en zon.

Het periodiek rijzen en dalen van het water als gevolg van de aantrekkingskrachten van maan en zon.

Het periodiek rijzen en dalen van het water als gevolg van de aantrekkingskrachten van maan en zon.

Het periodiek rijzen en dalen van het water als gevolg van de aantrekkingskrachten van maan en zon.

Het periodiek rijzen en dalen van het water als gevolg van de aantrekkingskrachten van maan en zon.

Het periodiek rijzen en dalen van het water als gevolg van de aantrekkingskrachten van maan en zon.

Beschrijving van de generieke kenmerken waarover een object dient te beschikken om te worden geclassificeerd als instantie van een specifiek objecttype.

Iets verbreken.

Getijbeweging als gevolg van de veranderlijke resultante van de aantrekkingskracht van de maan en de zon op de watermassa’s op aarde, niet gestoord door weerkundige omstandigheden.

Grondwater dat op natuurlijke wijze uit het aardoppervlak tevoorschijn komt.

Het systeem dat de in te winnen grootheden levert.

Een bron is de plaats of organisatie waar bepaalde informatie is ontstaan en/of beschikbaar wordt gesteld, of de documenten waarin die informatie is vervat.

Punt van waaruit grondwater wordt onttrokken.

Oorsprong van een emissie.

Geconcentreerde uitstroming van kwelwater.

Anders maken, anders worden, overgaan op iets anders.

Uniforme taal voor het uitwisselen van gegevens binnen de watersector.

Documentaire Informatievoorziening is het beheren, archiveren, registreren en beschikbaar stellen van documenten binnen een organisatie.

Kortstondig gemiddelde van de hoogteligging van de waterspiegel t.o.v. een referentievlak, zoals NAP.

De Aarde (soms de wereld of Terra genoemd) is vanaf de Zon gerekend de derde planeet van het zonnestelsel.

De zwaartekracht of gravitatie is een aantrekkende kracht die twee of meer massa's op elkaar uitoefenen.

De Maan is de enige natuurlijke satelliet van de Aarde en is een van de vijf grootste manen van het zonnestelsel. Ze wordt soms aangeduid met haar Latijnse naam Luna.

De zon is de ster die het dichtst bij de aarde staat en het centrum van het zonnestelsel vormt. De zon is een middelgrote ster in een buitenste arm van het Melkwegstelsel.

Document waarin een feit of gebeurtenis wordt bevestigd dan wel een mening of bedoeling te kennen wordt gegeven.

Een fenomeen of verschijnsel (van het Griekse φαινόμενον, phainomenon, iets wat gezien kan worden) is een observeerbare gebeurtenis, in het bijzonder een opmerkelijke gebeurtenis

Een gegeven, ook wel datum, is een constructieve bijzonderheid: het is de vastgelegde uitdrukking van een feit.

Een deeltje is een kleine hoeveelheid materie. De benaming wordt zowel voor ondeelbare (elementaire) deeltjes als voor systemen van meerdere deeltjes gebruikt.

Inwerking van een zaak of omstandigheid op een andere (of op personen).

De Aarde (soms de wereld of Terra genoemd) is vanaf de Zon gerekend de derde planeet van het zonnestelsel.

Analyse is het ontleden van een bepaald (denk)object tot de constituerende elementen. De ontleding in bestanddelen ter nadere beschouwing.

Eenheid van thermodynamische temperatuur, die volgt uit de vaste numerieke waarde van de constante van Boltzmann k, die is vastgesteld op 1,380 649 × 10-23, uitgedrukt in de eenheid J•K-1, waarbij J•K-1 gelijk is aan kg•m2•s-2•K-1 en de kilogram, de meter en de seconde volgen uit h, c en de cesiumfrequentie.

Aanduiding van de geografische plaats van een object.

Afstand is een natuurkundige en wiskundige grootheid die de meetbare ruimte tussen twee niet samenvallende objecten aangeeft.

Verticale afstand tussen waterspiegel en waterbodem.

In het algemeen is een vorm hoe een voorwerp zintuiglijk (tast, zicht, enzovoorts) op de mens overkomt, bijvoorbeeld cirkel, vierkant, rechthoek, ovaal, driehoek.

Een maar is een (voornamelijk) Groningse naam voor een waterloop. Maren zijn meestal smalle, ondiepe, onregelmatige, soms ook niet-natuurlijke stroompjes (slootjes) die al eeuwenlang door het landschap stromen.

De luchtdruk is de hydrostatische druk die lucht uitoefent op voorwerpen, vloeistoffen en gassen die zich in de aard atmosfeer bevinden. Luchtdruk bestaat omdat lucht onder invloed staat van de zwaartekracht van de aarde en daarom gewicht heeft. Luchtdruk werkt in alle richtingen.

Bewegende lucht.

Bepaalde tijdsduur.

De toestand waarin de vloedstroom overheerst.

De toestand van laagwater.

Kortstondig gemiddelde van de hoogteligging van de waterspiegel t.o.v. een referentievlak, zoals NAP.

(Kortstondig) gemiddelde van de hoogteligging van de waterspiegel karakteristiek voor een periode van enkele tientallen seconden tot tien minuten. 

De hoogste getijstand.

De hoogste stand van het water in een bepaalde periode.

Hoogwater is het bereiken van een bepaald kritisch waterpeil in zeeën of rivieren, dat soms leidt tot overstromingen.

De hoogste getijstand.

De hoogte van een geografische locatie (bijvoorbeeld een berg of plateau) wordt opgegeven in meters (of andere lengtemaat) ten opzichte van een referentieniveau: het nulvlak.

De laagste stand van het water in een bepaalde periode.

Richting is de informatie over de relatieve ligging van een plaats ten opzichte van een andere, zonder de afstand te specificeren.

Het of de meest ontwikkelde der getijden kort na nieuwe of volle maan.

Het of de minst ontwikkelde der getijden kort na eerste of laatste kwartier.

Wikipedia is een online encyclopedie die ernaar streeft inhoud te bieden die vrij herbruikbaar, objectief en verifieerbaar is.

Obligatoire verbintenisscheppende, meerzijdige rechtshandeling in de vorm van een wilsovereenkomst tussen twee of meer partijen gericht op het in het leven roepen van verbintenissen.

Document dat een tweedimensionale representatie van een object, persoon of situatie is. Toelichting: Een voor de hand liggend voorbeeld is een foto van een persoon. Er zijn evenwel diverse andere soorten van tweedimensionale representaties van objecten.

Verticale afstand tussen waterspiegel en waterbodem.

Het wad, de wadden of het waddengebied is een gebied dat langs de kust vanaf Den Helder in Nederland loopt, en langs de Duitse kust tot Esbjerg in Denemarken en de 50 Waddeneilanden die in deze kuststrook liggen.

Een topografische - en internationaal rechtserkende eenheid.

Een Uniform Resource Locator (afgekort URL) is een gestructureerde naam die verwijst naar een stuk data. Voorbeelden zijn het unieke adres waarmee de locatie van een webpagina op internet wordt aangegeven of een e-mailadres. In de naam is alle informatie opgenomen over de benodigde techniek om de betreffende gegevens te bereiken. De URL is een bijzondere vorm van de URI.

Mentale representatie van een soort ding.

De typering van het structurele verband tussen een object van een objecttype en een (ander) object van een ander (of hetzelfde) objecttype.

Een begrip is een entiteit waarmee een bepaalde klasse, een idee of een relatie als object aangeduid kan worden.

Grondwater dat op natuurlijke wijze uit het aardoppervlak tevoorschijn komt.

Het systeem dat de in te winnen grootheden levert.

Een bron is de plaats of organisatie waar bepaalde informatie is ontstaan en/of beschikbaar wordt gesteld, of de documenten waarin die informatie is vervat.

Punt van waaruit grondwater wordt onttrokken.

Oorsprong van een emissie.

In de wiskunde is de afgeleide of het differentiaalquotiënt een maat voor verandering van een functie ten opzichte van verandering van zijn variabelen. Voor een functie in één variabele is de afgeleide de limiet van de verhouding tussen de verandering in de functiewaarde en de verandering in de variabele die daaraan ten grondslag ligt.

De typering van het structurele verband tussen een object van een objecttype en een (ander) object van een ander (of hetzelfde) objecttype.

Een natuurlijk dan wel niet-natuurlijk persoon waarvan de waterbeheerder gegevens bewaart.